Αρκετά παιδιά εκδηλώνουν τραυλισμό καθώς μαθαίνουν να μιλούν, καθώς ο εγκέφαλός τους επεξεργάζεται χιλιάδες λέξεις και ήχους τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο τραυλισμός θα “φύγει” από μόνος του. Αλλά για τις υπόλοιπες περιπτώσεις είναι απαραίτητο να γίνει καλή και συστηματική δουλειά με έναν ειδικό καθώς ο Λογοθεραπευτής μπορεί να αποφέρει αποτέλεσμα.
Τι προκαλεί τον τραυλισμό;
Ξέρουμε οτι υπάρχει γενετική προδιάθεση στον τραυλισμό. Πιστεύουμε οτι η ρίζα του τραυλισμού βρίσκεται στον τρόπο με τον οποίο ο παιδικός εγκέφαλος δημιουργεί μονοπάτια στον εγκέφαλό του για το λόγο και την ομιλία. Κατά την προσχολική περίοδο, τα παιδιά αναπτύσσονται ραγδαία, κάτι που ονομάζουμε “γλωσσική έκρηξη”. Τότε μπορεί να εμφανιστεί και ο τραυλισμός. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το λεξιλόγιο του παιδιού αναπτύσσεται ταχύτατα και τα νευρικά μονοπάτια του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ομιλία μπορεί να δυσκολευτούν να συντονιστούν.
Ο τραυλισμός μπορεί να συνυπάρχει και με άλλες διαταραχές, π.χ. διαταραχές άρθρωσης, καθυστέρηση λόγου ή ΔΕΠΥ.
Πως μπορούν οι γονείς να διαφοροδιαγνώσουν την φυσιολογική ανάπτυξη της ομιλίας από τον τραυλισμό που χρήζει Λογοθεραπείας;
Το 75% των παιδιών προσχολικής ηλικίας που τραυλίζουν θα ανακάμψει φυσικά χωρίς παρέμβαση. Παρόλ’ αυτά αν οι γονείς παρατηρήσουν οτι ο τραυλισμός διαρκεί για περισσότερο απο 6 μήνες, ή ξεκίνησε μετά την ηλικία των 3,5 ετών ή υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, τότε θα πρότεινα να δουν πιο άμεσα κάποιον ειδικό.
Επίσης, θα πρότεινα να δείτε έναν λογοθεραπευτή στην περίπτωση που παρατηρήσετε οτι το παιδί σας αρχίζει να εκδηλώνει αρνητική συμπεριφορά σχετιζόμενη με τον τρόπο που μιλάει. Κάποιοι γονείς μπορεί να παρατηρήσουν δευτερεύουσες συμπεριφορές, όπως είναι το έντονο άνοιγμα και κλείσιμο των βλεφάρων, το κούνημα της κεφαλής, η παρατεταμένη παραγωγή φωνηέντων π.χ. “εεεεεεε” που συμπληρώνει τις προτάσεις, ή τάσεις αποφυγείς, όπως είναι το να μην ολοκληρώνει τη σκέψη του το παιδί ή να αλλάζει τις λέξεις που χρησιμοποιεί.
Πόσο σημαντική είναι η Λογοθεραπεία στον τραυλισμό;
Πολύ σημαντική. Είναι πολύ σημαντικό να θεραπευτεί ένας τραυλισμός νωρίς. Ένας λόγος είναι οτι μεγαλώνοντας τα παιδιά με τραυλισμό μπορεί να εισπράξουν αρνητικά σχόλια απο τους συνομηλίκους τους ή απο τους δασκάλους τους. Όταν συμβαίνει αυτό, το παιδί μπορεί να υιοθετήσει συμπεριφορές αποφυγής, π.χ. να μην λέει αυτό που πραγματικά θέλει να πει, να αποφεύγει να μιλάει στο σχολείο ή στην τάξη, να αποφεύγει λέξεις που θέλει να χρησιμοποιήσει. Αν αυτό συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή, τότε το άτομο μπορεί να έμφανίσει δυσκολία στην εύρεση εργασίας ή στη σύναψη σχέσεων… συνθήκες που απαιτούν καλή ομιλία.
Τι να περιμένουν οι γονείς όταν φέρνουν το παιδί τους σε ένα κέντρο Λογοθεραπείας για αξιολόγηση;
Το 1ο πράγμα που κάνουμε είναι να ακούμε πολύ προσεκτικά τον πελάτη μας, την ώρα που μιλάει. Τα παιδιά που περιστασιακά επαναλαμβάνουν κάποιες λέξεις χωρίς ένταση ή βιασύνη, ή που σταματούν και επαναδιατυπώνουν αυτό που θέλουν να πουν συνήθως δεν χρειάζονται Λογοθεραπεία. Ωστόσο, όταν παρατηρούνται συχνές επαναλήψεις συλλαβών και λέξεων (3 ή και περισσότερες) ή επιμηκύνσεις (να λέει παρατεταμένα έναν ήχο) ή μπλοκαρίσματα (“κόλλημα” που δεν του επιτρέπει να ξεκινήσει την πρόταση), τότε σίγουρα ένα λογοθεραπευτής μπορεί να το βοηθήσει με την κατάλληλη παρέμβαση.
Τι περιλαμβάνει η κλασική θεραπεία για τον τραυλισμό;
Γενικά ο στόχος μας είναι διττός: α) να ενισχύσουμε την καλή ομιλία και β) να μειώσουμε τη σοβαρότητα και να περιορίσουμε τη συχνότητα των τραυλικών επεισοδίων.
Η θεραπεία είναι εξατομικευμένη βάσει τις ανάγκες και την ηλικία του παιδιού. Για παράδειγμα, στα παιδιά προσχολικής ηλικίας εφαρμόζουμε το πρόγραμμα Lidcombe βάσει του οποίου οι γονείς επιβραβεύουν την καλή και ομαλή ομιλία του παιδιού, βοηθώντας έτσι την μορφοποίηση νέων νευρικών μονοπατιών στον εγκέφαλο που εκμηδενίζουν τον τραυλισμό. Σε παιδιά σχολικής ηλικίας και εφήβους η θεραπεία με το λογοθεραπευτή εστιάζει στην ομαλή έναρξη φώνησης και ήπια παραγωγή λέξεων χωρίς ένταση, στην ομιλία με συγκεκριμένη ταχύτητα και στην μείωση της έντασης κατά την ομιλία.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς στο σπίτι για να προάγουν την θεραπεία;
Πάντα εστιάζουμε στα δυνατά σημεία της ομιλίας του παιδιού αλλά και σε άλλες δυνατότητές του. Είναι πολύ σημαντικό οι ενήλικες να δείχνουν αποδοχή προς το παιδί και να περιορίζουν τις αρνητικές αντιδράσεις. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται και τις σκέψεις και τα συναισθήματα των γονιών τους. Έτσι, αν ο γονιός αγχώνεται κάθε φορά που το παιδί του τραυλίζει τότε το παιδί το αντιλαμβάνεται αυτό και αρχίζει και το ίδιο να αγχώνεται και να τραυλίζει περισσότερο και δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος.
Έχετε κατά νου…
1. Να αποφεύγετε να ολοκληρώσετε την σκέψη του παιδιού ακόμη και όταν τραυλίζει
2. Να επιδεικνύετε έναν ήπιο τρόπο ομιλίας
3. Να είστε ανοιχτοί και ειλικρινείς. Αν το παιδί παρατηρήσει οτι τραυλίζει μπορείτε να το αποδεχτείτε απλά λέγοντας “Ναι… συμβαίνει κάποιες φορές”
4. Εστιάστε στον περιεχόμενο των λεγομένων του παιδιού και όχι στον τρόπο που τα λέει.