Καθυστέρηση λόγου και ομιλίας
Είναι αρκετά συχνό το φαινόμενο ένα παιδάκι ηλικίας 2 ετών να μην μιλάει ακόμη. Μπορεί να λέει μερικές λεξούλες αλλά αν το συγκρίνουμε με τους συνομηλίκους να παρατηρούμε οτι είναι πολύ πίσω. Πολλοί γονείς έχοντας την ελπίδα οτι θα προχωρήσει μόνο του αναβάλλουν την επίσκεψη σε έναν ειδικό για να πάρουν μια αξιόπιστη άποψη και συμβουλή.
Οι γονείς, όμως, για να μπορέσουν να διαπιστώσουν αν ο λόγος και η ομιλία του παιδιού τους αναπτύσσεται σωστά πρέπει γνωρίζετε τι είναι «φυσιολογικό» και τι όχι στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας.
Ας δούμε, όμως, πως αναμένουμε να είναι η επικοινωνία των παιδιών σε κάθε ηλικιακό στάδιο.
0 – 12 μηνών
Το παιδάκι αλλάζει τη φωνή του για να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του γουργουρίζοντας και βαβαλίζοντας. Αργότερα (μετά τους 9 μήνες) τα παιδάκια αρχίζουν να συνδυάζουν διάφορους ήχους μαζί, να υιοθετούν διαφορετικούς τόνους στη φωνή τους και να λένε λεξούλες όπως «μαμά» ή «μπαμπά» χωρίς όμως να εννοούν τα συγκεκριμένα πρόσωπα. Πριν κλείσουν τον 1ο χρόνο ζωής, τα παιδάκια ακούνε πολύ προσεχτικά τους διάφορουν ήχους και αρχίζουν να κατανοούν τα ονομάτα αντικειμένων που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας (π.χ. μπιμπερό, γάλα, μπάνιο). Τα παιδάκια που δείχνουν αδιάφορα ή απρόσεχτα μπορεί να παρουσιάζουν σημάδια βαρηκοϊας.
12 – 15 μηνών
Το ρεπερτόριό τους έχει εμπλουτιστεί απο μια ευρεία γκάμα ήχων (π.χ. «μ», «π», «μπ», «ντ», «γκ») και αρχίζουν να μιμούνται τους ήχους και τις λέξεις που λέει η μαμά ή ο μπαμπάς. Συνήθως λένε μια ή και περισσότερες λέξεις αυθόρμητα (δεν συμπεριλαμβάνονται οι λέξεις «μαμά» και «μπαμπά»), οι οποίες είναι ουσιαστικά, όπως π.χ. η λέξη «μπάλα» ή «μωρό». Μπορούν να εκτελέσουν απλές εντολές.
18 – 24 μηνών
Μέχρι 18 μηνών τα περισσότερα παιδάκια διαθέτουν ένα λεξιλόγιο 20 λέξεων και μέχρι 24 μηνών περίπου 50 λέξεων. Τότε, αρχίζουν να σχηματίζουν φράσεις 2 λέξεων, π.χ. «Μωρό κλαίει», «μπάλα κάτω». Αναγνωρίζουν οικεία αντικείμενα και εικόνες , δείχνουν τα μέρη του σώματός τους όταν τους το ζητάμε και να ακολουθούν εντολές 2 βημάτων (π.χ. «Πιάσε το παιχνίδι σου και δώστο μου.»).
2 – 3 ετών
Τα παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν πάρα πολλές καινούριες λέξεις και να σχηματίζουν φράσεις 3 – 4 λέξεων. Επίσης, καταλαβαίνουν πολύ περισσότερα πράγματα. Αναγνωρίζουν τα χρώματα καθώς και περιγραφικές έννοιες όπως είναι τα επίθετα (π.χ. μεγάλη κόκκινη μπάλα, μικρό μπλε μπαλόνι).
Ανησυχητικά σημάδια
Είναι αρκετά ανησυχητικό όταν ένα παιδάκι δεν αντιδρά στους ήχους ή δεν παράγει καμία φωνούλα. Απο 12- 24 μηνών, θα πρέπει να ανησυχείτε αν το παιδί:
- δεν χρησιμοποιεί νοήματα, όπως το να δείχνει αυτό που θέλει ή να χαιρετάει μέχρι την ηλικία των 12 μηνών
- προτιμά τα νοήματα παρά τις λέξεις μέχρι την ηλικία των 18 μηνών
- δυσκολεύεται να μιμηθεί ήχους μέχρι την ηλικία των 18 μηνών
- δεν μπορεί να κατανοήσει και να εκτελέσει απλές λεκτικές εντολές
Απευθυνθείτε σε λογοθεραπευτή για αξιολόγηση αν το παιδί είναι μεγαλύτερο απο 2 ετών και:
- δεν παράγει λέξεις και δεν σχηματίζει φράσεις αυθόρμητα
- δεν μπορεί να εκφράσει τις ανάγκες του λεκτικά
- δεν μπορεί να εκτελέσει απλές εντολές
- έχει έναν περίεργο τόνο φωνής (π.χ. πιο ένρινο)
- δυσκολεύεστε να το καταλάβετε. Μέχρι την ηλικία των δύο ετών οι γονείς και τα άτομα που φροντίζουν τακτικά το παιδί θα πρέπει να καταλαβαίνουν περίπου τα μισά απο τα λεγόμενά του και τα ¾ αυτών μέχρι την ηλικία των τριών ετών. Μέχρι την ηλικία των τεσσάρων ετών θα πρέπει η ομιλία του παιδιού να είναι καταληπτή ακόμη και απο άτομα, που δεν το γνωρίζουν.
Αιτίες καθυστέρησης ομιλίας
Πολλές μπορεί να είναι οι αιτίες για να καθυστερήσει η ανάπτυξη της ομιλίας ενός παιδιού.
- ελλείμματα στην στοματική κοιλότητα (ανωμαλίες στη γλώσσα ή στην υπερώα ή κοντός χαλινός κάτω απο τη γλώσσα)
- δυσκολίες στον στοματοκινητικό μηχανισμό. Το παιδί δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει και να συντονίσει τα χείλη με τη γλώσσα και την κάτω γνάθο του για να παράγει ομιλία. Μπορεί να συνυπάρχουν δυσκολίες στη σίτιση ή να είναι μέρος μιας γενικότερης αναπτυξιακής καθυστέρησης.
- προβλήματα ακοής προκαλούν δυσκολίες και στην άρθρωση, στην κατανόηση, στην μίμηση και στην χρήση της γλώσσας.
πηγή: kidshealth.org